Ngọc phỉ thúy là một loại đá quý, việc khai thác và sử dụng trên quy mô lớn mới chỉ có lịch sử vài trăm năm, nhưng nó đã trở thành một loại đá có giá trị được nhiều người ưa chuộng. Đối tượng tìm hiểu, sưu tầm và yêu thích ngọc phỉ thúy phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới. Do giá cả cộng với lợi nhuận cao và tính thần bí, khiến cho ngọc phỉ thúy có sức hút lớn đối với mọi tầng lớp khác nhau. Ngọc phỉ thúy vừa được dùng là chất liệu để khắc tạc các vật trưng bày, vừa làm thành những đồ trang sức tinh xảo sang trọng. Đây là một loại đá quý có giá trị số 1 thế giới.

Những nơi sản xuất ngọc phỉ thúy có Miến Điện (Myanma), Nhật, Guatemalena, Nga… Nhưng đạt đến đẳng cấp đá quý và khai thác trên quy mô lớn chỉ có vùng phía Bắc của Myanmar. Đây là một vùng kinh tế lạc hậu, chiến sự xảy ra liên miên. Vì vậy, việc tìm kiếm, khai thác và trao đổi thương mại ngọc phỉ thúy chủ yếu là hoạt động đơn lẻ, thiếu hệ thống quản lý hoàn thiện, ở trạng thái tự do hóa. Các núi đá ngọc phỉ thúy của Myanmar cách Trung Quốc tương đối gần, trong lịch sử còn thuộc bản đồ của Trung Quốc, do Đằng Xung nước Việt cai quản. Vì vậy, việc khai thác, vận chuyển và gia công chế tác phần lớn đều do người Hoa làm. Người Hoa không chỉ khai thác, sử dụng loại đá quý này, còn tạo ra hàng nghìn hàng vạn những sản phẩm nghệ thuật ngọc phỉ thúy tinh xảo hấp dẫn hàng triệu người thưởng thức, thậm chí bồi đắp lòng say mê của họ.

Giữa thế kỷ XX, do ảnh hưởng của chính sách phát triển của Trung Quốc, điểm tập kết và phân phối ngọc phỉ thúy bị xóa bỏ, ngành ngọc phỉ thúy từng hưng thịnh mấy trăm năm bị chìm lắng. Vì sự sinh tồn, nhiều thương nhân buôn bán ngọc phỉ thúy đi vào đường cùng đã tiến về phía Nam. Tại đây, họ xây dựng khu trung tâm tập kết và phân phối ngọc phỉ thúy mới ở Chiang Mai, Thái Lan, cách nơi tập kết và phân phối cũ hơn 1.000 km. Trải qua mấy chục năm xây dựng, những làng quê nghèo ở Chiang Mai trước kia đã biến thành trung tâm tập kết và phân phối ngọc phỉ thúy nổi tiếng thế giới, đồng thời cũng trở thành thành phố lớn thứ hai của Thái Lan. Hàng năm, 80% tổng sản lượng ngọc phỉ thúy của Myanmar phân phối đi các nơi trên thế giới, còn ngọc phỉ thúy của Đằng Xung nổi tiếng trước kia không còn được ưa chuộng. Đến thập niên 80 thế kỷ XX, cùng với làn sóng cải cách mở cửa, ở vùng biên giới Trung Quốc, Myanmar lại phục hồi hoạt động buôn bán ngọc phỉ thúy, đồng thời dần dần mở rộng quy mô. Trong đó, các vùng Đoan Lệ, Uyển Linh, Dinh Giang, Thăng Xung xây dựng nhiều chợ buôn bán, nhưng tổng sản vẫn không sánh được với Chiang Mai. Nguyên nhân chủ yếu do các nhân tố như thuế quan quá cao và chính sách thay đổi nhiều gây ra.

Thập niên 90 thế kỷ XX, chính phủ Myanmar cũng tích cực thi hành chính sách cải cách mở cửa. Dần dần thay đổi trạng thái đóng cửa tự cung tự cấp trước kia, xóa bỏ lệnh cấm hạn chế buôn bán tự do ngọc phong thủy, cho phép các thương nhân nước ngoài vào miền Bắc Myanmar trao đổi buôn bán. Do vị trí địa lý của Mandalay gần với khu vực mỏ ngọc phỉ thúy, hơn nữa lại là thành phố lớn thứ hai của Myanmar. Vì vậy, nơi đây đã hình thành một trung tâm tập kết và phân phối ngọc  mới. Nhiều thương nhân của Trung Quốc đã tập trung về đây, trực tiếp thu mua nguyên liệu đá quý từ tay những người khai thác, giảm bớt khâu trung gian. Mandalay đang trở thành trung tâm buôn bán nguyên liệu ngọc phỉ thúy mới.

Do chịu ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên khắc nghiệt và cục diện xã hội bất ổn định, trình độ trong công tác nghiên cứu hầm mỏ nguyên sinh ngọc phỉ thúy vẫn tương đối thấp. Do những mẫu ngọc phỉ thúy chất lượng tốt tương đối quý giá, những nhân viên nghiên cứu không thể tìm được các tiêu bản hoàn chỉnh. Vì vậy, thiếu sự hiểu biết một cách toàn diện và khoa học đối với Nham thạch học và đặc trưng đá quý của ngọc phỉ thúy.

Daquyvietnam,