Hướng dẫn cúng và văn khấn Tất niên

Vào những ngày cuối năm, theo phong tục tập quán cổ truyền của người Việt Nam, các gia đình thường dọn dẹp nhà cửa cho sạch sẽ rồi chuẩn bị lễ cúng Tất niên. Lễ Tất niên là một bữa cơm trong gia đình và một mâm cơm cúng tổ tiên.

Thời gian

Theo tập tục, lễ Tất niên được tiến hành vào chiều ngày 30 Tết. Tuy nhiên, ngày nay do đời sống lao động bận rộn, nhiều việc để chuẩn bị nên nhiều người có thể làm lễ Tất niên sớm hơn, vào ngày 28 hoặc 29 Tết. Các doanh nghiệp cũng làm lễ Tất niên trong công ty, trước ngày nghỉ Tết từ 1 đến 2 ngày.

Trước khi làm lễ Tất niên, các gia đình dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, trang hoàng bàn thờ tổ tiên, bài trí mâm ngũ quả, hương, đèn, nến, hoa tươi… Tùy vào văn hóa vùng miền mà gia đình sẽ trưng thêm cây Mai, cây Đào, cây Quất… Sau đó mời anh em họ hàng, người thân. Con cái cùng các cháu cũng về nhà cha mẹ để gặp mặt ăn Tất niên.

Mâm cúng

Tùy vào văn hóa mỗi vùng miền sẽ có đôi chút khác biệt, nhưng một mâm cúng Tất niên không nên quá cầu kỳ, thường sẽ có những món ăn sau và vật phẩm như sau:

• Mâm ngũ quả,
• Hương,
• Giấy tiền vàng mã,
• Nến,
• Rượu,
• Bánh chưng, bánh tét,
• 1 con gà trống,
• Cau, trầu, trà (ngày nay nhiều gia đình thường bỏ qua vật phẩm này).
• Ngoài ra, còn có các món ăn mặn khác tùy vào sự chuẩn bị của mỗi gia đình như thịt luộc, rau xào, chả…

Mâm cơm cúng được chế biến thơm ngon, bày biện gọn gàng, trang nghiêm dâng lên bàn thờ tổ tiên.

Văn khấn Tất niên

Sau khi dâng mâm cơm cúng lên bàn thờ, người trong gia đình thắp hương và khấn lạy, bài văn khấn được trình bày như sau:

Con Nam Mô A Di Đà Phật, (lạy)

Con Nam Mô A Di Đà Phật, (lạy)

Con Nam Mô A Di Đà Phật, (lạy)

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.

Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.

Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ …

Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm …

Tín chủ (chúng) con là: …

Ngụ tại…

Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.

Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.

Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thuỳ chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.

Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.

Con Nam Mô A Di Đà Phật, (lạy)

Con Nam Mô A Di Đà Phật, (lạy)

Con Nam Mô A Di Đà Phật, (lạy).

DaquyVietnam,

Tham khảo từ Văn Khấn Cổ Truyền Việt Nam – NXB Văn Hóa-Thông Tin